Po utracie Belgradu Ludwik, choć w ogromnym niebezpieczeństwie choroby, na którą z powodu niedogodności związanych z pracami obozowymi i objedzenia się jesiennymi owocami zapadł, doznawszy także tak wielkiej szkody, cierpiał przez gwałtowny ból, niemniej jednak skoro zauważył, że pod nieobecność zwycięskiego wroga wojna rozpocznie się późno, oddziały w odpowiednich miejscach rozmieścił oraz przede wszystkim obsadził załogami obronnymi Petrovaradin i Vilakum (bo znajdowało się podobno na ruinach dawnego Sirmium), bo poprzez obserwowanie i działanie z tych miejsc, jak się wydaje, można było odpychać wrogich wypraw, których niewątpliwie należało się spodziewać od strony Belgradu. Po wydaniu tych dyspozycji, gdy większa część oddziałów cierpiała na różne i powszechne choroby, wodzowie i prefekci prawie wszyscy oraz sam Palatyn chorzy na ciele i na duchu załamani leżeli, obozy codziennie wypełniały się umierającymi i trupami, Ludwik, wielce posmutniawszy na duchu i na twarzy z powodu niepomyślnego przebiegu wydarzeń, do Budy długimi drogami wrócił, przez ponurych mieszkańców z powodu panującej żałoby mało wystawnie przyjęty.

Następnie Jerzy, margrabia Marchii Brandenburskiej, zamierzając dać Ludwikowi pocieszenie i powód do zapomnienia o klęsce, zaczął go zachęcać do zabaw i występów. Ale król w obliczu narastania zagrożenia olbrzymimi w tamtych dniach trudnościami w różnych dziedzinach, skoro był przez Jana Bornemissę troskliwie częściej napominany, że z błahostek, którymi Jerzy zawracał władcy głowę, ogromne dla Rzeczypospolitej niepowodzenia i szkody wynikną, i to także żona Maria często Ludwikowi w pamięć wbijała, do zajmowania się Rzecząpospolitą bardziej był nakłaniany. Następnie po zwołaniu sejmu, na którym Walentyn Turek lub Enningiusz, syn Emeryka, i Franciszek Hederwariusz, których beztroska i nieposłuszeństwo spowodowały utratę Belgradu, nie stawili się na wezwanie, głosami wszystkich zostali wyjęci spod prawa, a majątki ich zostały skonfiskowane. Król przekazał w darze dobra Walentynowi Franciszkowi Battianiusowi, a dobra Hederwariusza Pawłowi Baquitiusowi, po tym gdy ten w owym czasie uciekł od Turków do Węgrów. Franciszek Hederwariusz umarł na wygnaniu, a Walentyn, ponieważ dopuścił się przestępstwa raczej przez błąd młodości i podłe rady złych ludzi niż z własnej woli, także po wzięciu za żonę córki Marka Pemflingera z dworu królowej został przyjęty do łask. Następnie po zgromadzeniu wojska, uroczystym rozstrzygnięciu spraw wojskowych i dokonaniu pozostałych koniecznych wydatków przeprowadzono naradę i postanowiono, by posłano legatów, do Ferdynanda, arcyksięcia Austrii, brata królowej Marii. Ci mieli od niego w imieniu Ludwika zażądać, by ze względu na to, że granice Ilirii Turkom bardzo szeroko otwarte jak przedtem, tak po wzięciu przez nich Belgradu przez brak środków w skarbcu i skoro daleko leżały, nie mogły być skutecznie chronione, niezwłocznie zaczął przez pewien czas udzielać im ochrony. Wynikało to szczególnie z faktu, że ludom podlegającym władzy samego księcia, które mieszkały w Histrii i Karnii, w przypadku pojmania niektórych z nich przez wrogów wielkie według pewnej wiedzy niebezpieczeństwo zagrażało. A Ferdynand po uporczywszej zwłoce sprawił, że Segnia, Klissia, Krupa, Lika, Jaicza oraz inne rozliczne zamki i miasta otrzymały ochronę, a środki szczodrze rozdysponowane na pobór obrońców i żołnierzy.

Ponadto cztery lata wcześniej powstał w Niemczech straszny i groźny bunt religijny za sprawą Saksończyka Marcina Lutra, mnicha augustiańskiego, zwłaszcza przeciwko świętemu autorytetowi najwyższego kapłana, czczeniu Najświętszej Dziewicy Bożej Rodzicielki i świętych oraz pozostałym wybitnym przedstawicielom religii chrześcijańskiej nie tylko na zgromadzeniach i dyskusjach publicznie prowadzonych. Ale także po wydaniu i opublikowaniu ksiąg szerzył nowe i długo przedtem ujawnionych opiniach. Czynił to z tym zimniejszym obliczem i bezczelniej, że korzystał z niezłomnej ochrony Fryderyka, księcia Saksonii, udzielanej wbrew powinności księcia chrześcijańskiego. I choć sam został wyjęty spod prawa najpierw przez papieża Leona w Rzymie, potem przez cesarza Karola w Wormacji, niedługo później przez Franciszka, króla Francji, w Paryżu, a jego księgi potępione i spalone, to nieszczęście wynikłe z tak wielkiego zła tajni członkowie jego sekty, którzy wszędzie jego imię szerzyli, przywlekli, jak wieść niesie, do Panonii. Ludwik, gdy się o tym dowiedział, podczas tegoż zgromadzenia parlamentu po przyjęciu nadal obowiązującej ustawy postarał się zadekretować, by nikt nie przyjmował złego i wcześniej potępionego dogmatu. Zwolennicy Lutra, jeśli się tacy znaleźli, spłonęli na stosie.

Niedługo potem w kwietniu 1521 roku posłał na podstawie dekretu rady lub parlamentu legatów do cesarza Karola i książąt Rzeszy, zwanych elektorami, zgromadzonych w Wormacji, mnicha franciszkańskiego Grzegorza, pochodzącego ze szlacheckiej i sławnej rodziny banów Frankopanów arcybiskupa kalocsko-kecskemétskiego, i Władysława Sternberga, kanclerza czeskiego, oraz Girolama Balbiego, prepozyta katedry bratysławskiej, by prosili o przysłanie posiłków przeciw Turkom. Na ich błagania wypowiedziane publicznie w imieniu Panończyków, po wygłoszeniu przez Balbiego wyśmienitej mowy (został on potem biskupem triesteńskim, a w końcu gurczeńskim - * błąd autora, bo w tym czasie Pietro Bonomo przewodził diecezji triesteńskiej) dzięki niezwłocznym staraniom wszystkich Niemców przyjęto dekrety, by z początkiem maja wysłać posiłki w wielkości nie do pogardzenia, ale nikt ich już to z tego powodu, że w onym czasie Sulejman, jak powiadano, zamierzał najechać z wielkimi siłami Rodos, już to z innych przyczyn w Panonii nie widział.

I choć Rodosu z wielkim zapałem i uparcie bronili wspaniali rycerze szpitalnicy i ich książę, którego sami nazywają wielkim mistrzem, pochodzący z Francji Philippe Villiers de l’Isle Adam (który objął urząd po śmierci Fabrizia del Carretto, markiza Finale, sławnej jego miejscowości rodzinnej w Ligurii), po przetrzymaniu mąk sześciu miesięcy straszliwego oblężenia, gdy żaden z książąt chrześcijańskich nie przybył przesławnemu miastu z pomocą, bo oni, wojnami domowymi zajęci, walczyli między sobą, wyspa wpadła w ręce Sulejmana, przy tym większym znieważeniu i pohańbieniu Rzeczypospolitej Chrześcijańskiej, że okrutny wróg opuszczonych przez wszystkich i skłonionych brakiem zapasów rycerzy w sam dzień Narodzenia Chrystusa Pana zmusił do pójścia w niewolę. Wraz z tąż wielce nieszczęsną klęską wyspa Kos, ojczyzna Hipokratesa, i pozostałe dominia rycerzy, które znajdowały się w Karii, Halikarnasie i innych częściach Azji Mniejszej, jednocześnie przeszły we władanie wrogów.

---

tagi: królestwo węgier  miklós istvánffy 

	krzysztof-laskowski
	30 grudnia 2018 19:40

28     1785    5 zaloguj sie by polubić